प्रस्तावना
“आजकाल बाजारात जैविक भाज्या आणि फळं महागडी का?” हा प्रश्न तुम्हीही विचारला असेल. पण हेच फळ,भाजी आरोग्यदायी असतात हे सांगायला नको! आपल्या देशात रासायनिक खतांचा वापर वाढल्यामुळे मातीची सुपीकता घटते आहे, आरोग्य समस्या वाढत आहेत. अशा वेळी जैविक शेती अभियान योजना हा शासनाचा उपक्रम शेतकऱ्यांना नैसर्गिक पद्धतीने शेती करण्यास प्रोत्साहित करतो. ही योजना केवळ शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात वाढ करणार नाही, तर पर्यावरणाचं संरक्षणही करेल. पुढे वाचा, या योजनेचे सर्व तपशील!
मुख्य बाबी
१. जैविक शेती अभियान योजना म्हणजे काय?
२०१५ मध्ये सुरू झालेली ही योजना शेतकऱ्यांना जैविक पद्धतीची शेती करण्यासाठी आर्थिक आणि तांत्रिक मदत देते. या अंतर्गत, रासायनिक खतांऐवजी कंपोस्ट, जैविक कीटकनाशकांचा वापर, प्रमाणित जैविक उत्पादनांचे प्रशिक्षण इत्यादी सुविधा उपलब्ध आहेत. उदाहरणार्थ, महाराष्ट्रातील यवतमाळ जिल्ह्यात ५००हून अधिक शेतकऱ्यांनी या योजनेअंतर्गत जैविक कापूस उत्पादन सुरू केलं आहे.
२. योजनेचे उद्देश
- मातीची सुपीकता वाढवणे.
- पाणी, हवा आणि जमिनीचं प्रदूषण कमी करणे.
- शेतकऱ्यांना जैविक उत्पादनांच्या बाजारपेठेशी जोडणे.
- आरोग्यदायी अन्न उपलब्ध करून देणे.
३. योजनेचे फायदे
- आर्थिक सहाय्य: ३ वर्षांसाठी प्रति हेक्टर १०,००० रुपये अनुदान.
- प्रमाणपत्र: जैविक उत्पादनासाठी APEDA प्रमाणपत्र मिळते.
- बाजारसंधी: जैविक मालाची किंमत २०-३०% जास्त मिळते.
- पर्यावरण: जैविक शेतीमुळे पाण्याचा वापर ३०% कमी होतो.
४. अर्ज करण्याची प्रक्रिया
१. जिल्हा कृषी अधिकाऱ्याकडे संपर्क साधा.
२. जमीन मालकीपत्र, आधारकार्ड, बँक पासबुकची प्रत.
३. ऑनलाइन फॉर्म भरून अर्ज सबमिट करा.
४. शासकीय तपासणीनंतर १५ दिवसांत मंजुरी मिळते.
५. यशस्वी उदाहरणं
नागपूरच्या श्री. राजेश्वर खडसे यांनी ५ एकर जमिनीवर जैविक संत्रे लावली. पहिल्या वर्षी १.५ लाख नफा मिळाला. आता त्यांचे उत्पादन जर्मनीला निर्यात होतं!
६. आव्हाने आणि उपाय
- प्रशिक्षणाचा अभाव: कृषी विद्यापीठांमार्फत workshop चालवले जातात.
- बाजारपेठेची उपलब्धता: सहकारी संस्थांमार्फत जैविक मेळावे आयोजित केले जातात.
७. भविष्यातील संधी
२०३० पर्यंत भारताचा जैविक बाजार १५,००० कोटी रुपयांपर्यंत पोहोचेल. महाराष्ट्रात ५०,००० शेतकऱ्यांना योजनेत सामील होण्याचे लक्ष्य आहे.
FAQs (वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न)
१. जैविक शेती अभियान योजना अंतर्गत अर्ज कसा करावा?
→ ऑफिशियल वेबसाइटवर किंवा कृषी कार्यालयात संपर्क करा.
२. पात्रतेसाठी कमीत कमी जमीन किती?
→ ०.५ हेक्टर जमीन असणे गरजेचे.
३. प्रमाणपत्र मिळायला किती वेळ लागतो?
→ ६ ते ८ महिने.
४. जैविक शेती अभियान योजनेत सबसिडी किती?
→ प्रति हेक्टर १०,००० रुपये.
५. रासायनिक शेतीतून जैविक शेतीत कसे स्विच करावे?
→ कृषी विशेषज्ञांचे मार्गदर्शन घ्या.
६. जैविक खतांची उपलब्धता कुठे आहे?
→ सरकारी केंद्रांवर सबसिडीत मिळते.
७. या योजनेचा लाभ घेऊन काही यशस्वी उदाहरणं आहेत का?
→ होय, नागपूर आणि यवतमाळमध्ये अनेक शेतकरी यशस्वी झाले आहेत.
८. जैविक शेती अभियान योजना इतर योजनांपेक्षा वेगळी का?
→ येथे तांत्रिक आणि बाजारपेठेचा पाठिंबा आहे.
निष्कर्ष
जैविक शेती अभियान योजना ही केवळ शेतीची पद्धत बदलणारी नाही, तर आपल्या भावी पिढीसाठी निरोगी पर्यावरण देणारी घट्ट पायरी आहे. शासनाच्या मदतीने आपल्या शेतातील पिकांची गुणवत्ता वाढवा, आणि जैविक बाजारात आपलं नाव कमावा. आजच कृषी अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधा!
आपण ही माहिती वाचली का?
अधिक माहितीसाठी खालील वेबसाईट ला भेट द्या:
हा लेख मराठीतील शेतकऱ्यांना माहितीपूर्ण मार्गदर्शन देण्यासाठी लिहिला गेला आहे.
