रताळे खाण्याचे फायदे आणि तोटे
रताळ्याचा आहारात समावेश कसा करावा?
नेहमीच काय खायचे आणि काय नाही खायचे हा सर्वात मोठा प्रश्न शुगर असलेल्या रुग्णांसमोर असतो. बटाट्यापासून साबुदाण्यापर्यंत असे सर्व उपवासाचे पदार्थ आहेत जे साखरेची पातळी वाढवू शकतात. पण आपणास हे माहीती आहे का की बटाट्याच्या ऐवजी रताळी खाणे शुगर च्या रुग्णांसाठी फायदेशीर ठरू शकतात. यामुळे तुमची शुगर नियंत्रित राहायला मदत होऊ शकते. आपल्याला फक्त ते शिजवण्याची आणि खाण्याची सुयोग्य पद्धत माहित असणे आवश्यक आहे. मधुमेह नियंत्रित करण्यासाठी पदार्चाथाचा आहारात समावेश करण्याची योग्य पद्धत जाणून घेऊयात.
मधुमेही रुग्ण रताळे खाऊ शकतात का?
रताळे म्हणजे Sweet Potato. नावावरूनच आपल्या लक्षात येते की या पदार्थात साखरेचे प्रमाण जास्त असेल. त्यामुळे मधुमेही रुग्ण ते खात नाहीत. यामुळे रक्तातील साखरेचे प्रमाण वाढू शकते आणि हायपरग्लाइसेमिया होऊ शकतो. आणि नंतर डिस्लिपिडेमिया देखील होऊ शकतो. ही अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये लिपिड्सचे प्रमाण लक्षणीय वाढते किंवा कमी होते. रक्तातील साखरेचे प्रमाण वाढल्यामुळे रुग्णाचा डोळयातील पडदा खराब होऊ शकतो. (डायबेटिक रेटिनोपॅथी) आणि दृष्टीही जाऊ शकते. त्यामुळे मधुमेहाचे रुग्ण जेवण्यापूर्वी खूप सावध असतात. रताळे जास्त प्रमाणात सेवन करू नयेत, अन्यथा रक्तातील साखरेची पातळी वाढू शकते. भारतात सुमारे 77 दशलक्ष लोक मधुमेहाने ग्रस्त आहेत.
संशोधन काय म्हणते?
- यावर अनेक संशोधने झाली. इंटरनॅशनल जर्नल ऑफ मॉलेक्युलर सायन्सेसमध्ये एक संशोधन लेख प्रसिद्ध झाला आहे.
- मलेशिया विद्यापीठाच्या फॅकल्टी ऑफ मेडिसिन अँड हेल्थ सायन्सेसच्या रूथ नाओमी आणि मलेशिया विद्यापीठाच्या टिश्यू इंजिनिअरिंग आणि रिजनरेटिव्ह सेंटरच्या हसना बहरी यांनी 2011 मध्ये (इपोमोए बटाटास) वापरून आशादायक परिणाम पाहिले आहेत.
- त्यात विट्रो आणि विवो चाचण्यांचाही समावेश आहे. चाचण्यांमध्ये आढळले की रताळे उच्च ग्लुकोज पातळी कमी करण्यास सक्षम आहेत.
- वेब ऑफ सायन्स, स्प्रिंगर नेचर आणि पबमेड डेटाबेसच्या निकषांवरही या निष्कर्षाची चाचणी घेण्यात आली. याच्या आधारे, असे म्हटले गेले की रताळे किंवा इपोमोआ बटाटा हायपरग्लायसेमिक स्थितीच्या उपचारांमध्ये प्रभावी असल्याचे सिद्ध झाले. हे डिस्लिपिडेमिया नियंत्रित करण्यास देखील सक्षम आहे.
- रामाया मोहनराज आणि शुभा शिवशंकर यांचा संशोधन अहवाल 2014 मध्ये जर्नल ऑफ मेडिसिनल फूडमध्ये प्रकाशित झाला होता. याच आधारावर रताळे रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित ठेवणारे मानले गेले.
रताळ्या मुळे रक्तातील शुगरची लेवल कमी होण्यास कशाप्रकारे मदत होते?
मधुमेह हा चयापचयाशी संबंधित आजारांपैकी एक आजार आहे. त्यामुळे मधुमेहामध्ये आहाराकडे पूर्ण लक्ष दिले जाते. बटाट्याचा ग्लायसेमिक इंडेक्स खूप जास्त असतो. यामुळे, बटाटा, उच्च ग्लायसेमिक इंडेक्स असलेले अन्न आहात सेवन केल्यामुळे शरीरातील साखरेची पातळी वाढते. मधुमेही रुग्ण बटाट्याऐवजी रताळे खाऊ शकतात. दुसरीकडे, रताळे फायबरमध्ये समृद्ध असतात. यामुळे मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी ते योग्य आहे. त्यात मंद कर्बोदके असतात म्हणजेच ग्लायसेमिक इंडेक्स कमी असतो. यामुळे रक्तातील साखरेमध्ये चढ-उतार होत नाहीत आणि खाल्ल्यानंतर लगेच रक्तातील साखरेची पातळी वाढत नाही.
रताळे कसे खायचे?
हिवाळ्यात रोग लवकर घर करतात. अशा परिस्थितीत आरोग्य तज्ज्ञ किंवा डॉक्टर आपणास या ऋतूत अधिकाधिक भाज्या आणि फळे खाण्याचा सल्ला देतात. रताळे म्हणजेच sweet potato हे या ऋतूत मिळतात. रताळे खाण्याचे फायदे भरपूर आहेत. बहुतेक लोकांना sweet potato आवडतात. पण ते खाण्याच्या अनेक लोकांच्या वेगवेगळ्या पद्धती आहेत. काहींना ते उकडून खायला आवडते. काही लोक भाजून ते खातात. त्याच वेळी, काही लोक फक्त मार्श खातात. काही लोक कच्चे हि खातात. मधुमेही रुग्णही उकडलेले रताळे खाऊ शकतात. त्यांची इच्छा असल्यास, ते उकडू शकतात आणि कापून खाऊ शकतात. त्यात काळे मीठ, लिंबाचा रस, बारीक चिरलेली कोथिंबीर, काळी मिरी पावडर, हिरवी मिरची आणि उकडलेले हरभरे मिसळा. त्याची गोड आणि मसालेदार चव खूप खाणाऱ्यास आनंददायक असेल.
रताळ्यामध्ये खालील पोषक तत्व असतात
रताळे खाण्याचे फायदे:- ही एक औषधी वनस्पती आहे. Ipomoea batatas म्हणजेच रताळ्यामध्ये उच्च पौष्टिक घटक असतात. ही औषधी वनस्पती असल्यामुळे ज्यामध्ये कर्करोगविरोधी, मधुमेहविरोधी, दाहक-विरोधी आणि अँटी-ऑक्सिडंट गुणधर्म आहेत त्यामुळे रताळे खाण्याचे फायदे आपणास माहित असणे आवश्यक आहे. अभ्यासांमध्ये रताळ्याच्या अर्कामध्ये औषधी गुणधर्म असल्याचे देखील म्हटले गेले आहे. त्यामुळे रताळे खाण्याचे फायदे भरपूर असल्याचे आपणास दिसून येतात.यामध्ये खालील प्रमाणे पौष्टिक घटक आपणास पाहायला मिळतात.
- फायबर
- कॅल्शियम
- लोह
- मॅग्नेशियम
- फॉस्फरस
- पोटॅशियम
- सोडियम
- झिंक
- व्हिटॅमिन ए
- व्हिटॅमिन सी
- व्हिटॅमिन ई
- व्हिटॅमिन के
- व्हिटॅमिन बी 1
- व्हिटॅमिन बी 6
- व्हिटॅमिन बी 9
रताळे सेवन करणे कोणी टाळावे?
रताळे खाणे आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे. रताळे खाण्याचे फायदे भरपूर आहेत, त्यात स्टार्च, कार्बोहायड्रेट्स आणि कॅलरीज जास्त प्रमाणात आढळूनही ही भाजी पोषक तत्वांनी समृद्ध आहे. त्यात प्रथिने, व्हिटॅमिन ए, व्हिटॅमिन सी, पोटॅशियम, मॅग्नेशियम आणि लोह यांसारखे सूक्ष्म पोषक घटक आढळतात. वजन कमी करणे, श्वासोच्छवासाच्या समस्या, संधिवात आणि पोटातील अल्सर यांच्याशी लढण्यासाठी हे उपयुक्त आहे. परंतु काही लोकांसाठी ही भाजी टाळणे महत्वाचे आहे, कारण यामुळे अनेक रोग वाढू शकतात.
रताळे खाणे आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे. रताळे खाण्याचे फायदे भरपूर आहेत, त्यात स्टार्च, कार्बोहायड्रेट्स आणि कॅलरीज जास्त प्रमाणात आढळूनही ही भाजी पोषक तत्वांनी समृद्ध आहे. त्यात प्रथिने, व्हिटॅमिन ए, व्हिटॅमिन सी, पोटॅशियम, मॅग्नेशियम आणि लोह यांसारखे सूक्ष्म पोषक घटक आढळतात. वजन कमी करणे, श्वासोच्छवासाच्या समस्या, संधिवात आणि पोटातील अल्सर यांच्याशी लढण्यासाठी हे उपयुक्त आहे. परंतु काही लोकांसाठी ही भाजी टाळणे महत्वाचे आहे, कारण यामुळे अनेक रोग वाढू शकतात.
या 4 रोगांमध्ये रताळ्याचे सेवन हानिकारक आहे, बहुतेक भारतीय चौथ्या रोगाने ग्रस्त आहेत. जर तुम्हाला रताळे खायला आवडत असतील तर काही गोष्टी लक्षात ठेवणे अत्यंत आवश्यक आहे कारण अनेक परिस्थितींमध्ये ते हानिकारक देखील असू शकते.
रताळ्याचे तोटे: Sweet Potato
1. किडनी स्टोन
रताळ्यामध्ये अनेक पोषक घटक असतात आणि त्यात ऑक्सलेटचे प्रमाणही जास्त असते, जो एक प्रकारचा सेंद्रिय आम्ल आहे. ज्या लोकांना मूतखडा म्हणजेच किडनी स्टोनचा त्रास होत असताना ते जास्त प्रमाणात सेवन करतात त्यांच्यासाठी हे हानिकारक असू शकते, कारण आधीच अस्तित्वात असलेल्या दगडांवर ऑक्सलेट जमा होण्यास सुरुवात होते, ज्यामुळे किडनी स्टोनची समस्या आणखी वाढू शकते.
2. हृदयाच्या समस्येसाठी
रताळे, पोटॅशियमचा एक चांगला स्त्रोत असल्याने, तुमच्या रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करण्यात मदत करू शकतात, ज्यामुळे हृदयाच्या समस्यांचा धोका कमी होतो. परंतु जास्त प्रमाणात पोटॅशियम घेतल्यास हायपरक्लेमिया होऊ शकतो आणि हृदयविकाराचा झटका येऊ शकतो.
3. पोटाच्या विकारासाठी
या भाजीमध्ये शुगर अल्कोहोल किंवा पॉलीओल नावाचा कार्बोहायड्रेट मॅनिटॉल देखील असतो. जरी हे कार्बोहायड्रेट घेतल्याने कोणतेही नुकसान होत नसले तरी, त्याच्या अतिसेवनामुळे पोटाच्या समस्या असलेल्या लोकांसाठी त्रास होऊ शकतो. जर तुम्ही पोटाच्या समस्यांमुळे त्रस्त असाल तर जास्त प्रमाणात रताळे खाल्ल्याने अतिसार, पोटदुखी आणि सूज येऊ शकते.
4. मधुमेहासाठी अती सेवन धोकादायक
रताळ्यामध्ये बटाट्यापेक्षा कमी ग्लायसेमिक इंडेक्स (GI) असतो. आणि तो निरोगी मानला जातो. संशोधनानुसार, रताळे खाण्याचे फायदे आहेत. तसेच रताळे इंसुलिन संवेदनशीलता सुधारण्यास मदत करतात. फायबरचे प्रमाण जास्त असल्याने आणि कमी ग्लायसेमिक इंडेक्स असल्याने रताळे शरीरातील रक्तातील साखरेचे व्यवस्थापन करण्यास मदत करू शकतात. पण ते जास्त प्रमाणात सेवन करू नये, अन्यथा रक्तातील साखरेची पातळी वाढू शकते.
रताळ्याला विविध भाषेत काय म्हणतात?
- हिंदीत- शकरकंद
- संस्कृतमध्ये- सीतालुक
- उर्दूमध्ये शकरकंद
- आसामीमध्ये- बोगालु, रंगालू
- कन्नडमध्ये- गेनासू; कानंगी. सक्करिया
- तमिळमध्ये- सक्केरेइवेलेइकेलंगू, वल्लीकिलांगू.
- तेलुगुमध्ये- गेनासु, चेलागडा
- बंगालीमध्ये- रंगालू, चिनालू, लाल आलू
- पंजाबीमध्ये- शकर-कुंद , शकरकंद
- मराठीत- रतालू, रताळी
- मल्याळममध्ये- कपाकलेंगा.
- इंग्रजीत- Sweet potato
- अरबीमध्ये- बटाताह हलुवाह
- पर्शियनमध्ये- लार्दकलाहोरी
सारांश
या लेखामध्ये आपण, रताळे खाण्याचे फायदे, तोटे तसेच डायबिटिक्स रुग्णांसाठी रक्तातील साखराचे प्रमाण व्यवस्थापित करण्यात साखरेची पातळी वाढवण्याची तुलना रेगुलर बटाट्याबरोबर रताळ्याची केली आहे. मधुमेह रुग्णांसाठी ते फायदेशीर आहे. पण, अत्यधिक सेवनाच्या कारणाने जे साखराच्या प्रमाणात वाढ होऊ शकते आणि इतर आरोग्य समस्यांना सामोरे जाऊ लागू शकते. तसेच रताळ्याचे विविध पोषक तत्वे आणि विविध भाषेत त्याला काय म्हटले जाते याबाबत माहिती दिली आहे.