धार्मिक अल्पसंख्याक विद्यार्थ्यांसाठी असलेली केंद्रपुरस्कृत मॅट्रिकपूर्व शिष्यवृत्ती योजना (Pre Matric Scholarship For Minority in Marathi) विभाग
- अल्पसंख्याक कार्यमंत्रालय, केंद्र शासन, नवी दिल्ली अल्पसंख्याक विकास विभाग
- महाराष्ट्र शासन, मुंबई, शालेय शिक्षण व क्रीडा विभाग
- महाराष्ट्र शासन, मुंबई, शिक्षण संचालनालय (योजना), महाराष्ट्र राज्य, पुणे.
प्रस्तावना (Pre Matric Scholarship For Minority in Marathi)
- धार्मिक अल्पसंख्याकांच्या कल्याणासाठी मा. प्रधानमंत्री यांनी १५ कलमी कार्यक्रमातंर्गत धार्मिक अल्पसंख्यांक इयत्ता १ली ते १०वी पर्यंतच्या सर्व शासकीय निमशासकीय खाजगी शाळांमधून शिक्षण घेणान्या विद्याच्यांसाठी मॅट्रिकपूर्व शिष्यवृत्ती योजना शासनाने दिनांक २३ जुलै २००८ पासून सुरु केली आहे.
- धार्मिक अल्पसंख्याकांमध्ये केंद्र शासनाने मुस्लिम, ख्रिश्चन, शीख, बौध्द, पारशी व जैन या धर्माचा समावेश केलेला आहे.
- सन २०१५-१६ पासून अल्पसंख्याक मॅट्रिकपूर्व शिष्यवृत्ती ही योजना शिक्षण संचालनालय (योजना) संचालनालयाकडून राबविली जाते.
- केंद्रशासनाच्या दिनांक २९/११/२०२२ रोजीच्या पत्रान्वये सदर योजना शैक्षणिक वर्ष २०२२-२३ या वर्षापासून फक्त इयत्ता ९वी व १० वी साठी लागू राहील. या योजनेची अंमलबजावणी केंद्रशासनाच्या www.scholarships.gov.in या संकेतस्थळावरून करण्यात येत आहे.
- तसेच पात्र लाभार्थ्याना शिष्यवृत्तीचा लाभ Public Finance Management System PFMS मार्फत संबंधितांच्या बँक खात्यावर परस्पर Direct Benefit Transfer (DBT) द्वारे जमा केली जाते. आज आपण या माहिती मध्ये Pre Matric Scholarship For Minority in Marathi विषयी माहिती पाहणार आहोत.
उद्दिष्टे
- अल्पसंख्यांक समाजातील आर्थिकदृष्टया गुणवत्ताधारक विद्यार्थ्यांना इयत्ता १०वी पर्यंत शिक्षणासाठी प्रोत्साहन मिळणे.
- अल्पसंख्याक विद्यार्थ्यांची मोठया प्रमाणावर होणारी गळती थांबविणे.
- अल्पसंख्याक पालकांना त्यांच्या मुलास शाळेत पाठविण्यासाठी उत्तेजन देणे.
- अल्पसंख्याक मुलांच्या पालकांचा त्यांच्या पाल्यांच्या शिक्षणावर होणा-या खर्चाचा भार कमी करणे.
- शिक्षणाद्वारे अल्पसंख्याक मुलांचे सक्षमीकरण करणे.
- अल्पसंख्याक समाजाची सामाजिक व आर्थिक उन्नती होण्यास मदत होणे.
धर्मनिहाय शिष्यवृत्ती कोटा
राज्यातील खाली नमूद केलेल्या धार्मिक अल्पसंख्याक नवीन (फ्रेश) विद्यार्थ्यांना (सन २०१८-१९ पासून) धर्मनिहाय शिष्यवृत्ती कोटा केंद्रशासनाकडून निश्चित करण्यात आला आहे.
- मुस्लिम (१६६४०४ )
- ख्रिश्चन (१३८५६)
- जैन (१७९६५)
- बौद्ध (८३७८७)
- पारसी (५७५)
- शीख (२८६४)
महवाची टीप (Pre Matric Scholarship For Minority in Marathi important tip)
(विद्यार्थी शिकत असलेल्या शाळांच्या वसतिगृहात राहत असतील अथवा राज्य शासनाच्या वसतिगृहात राहत असतील केवळ तेच विद्यार्थी या योजनेत वसतिगृहाचे विद्यार्थी म्हणून गणले जातील.) (केंद्रशासनाच्या दिनांक २९ / ११ / २०२२ रोजीच्या पत्रानुसार ही योजना शैक्षणिक वर्ष २०२२-२३ या वर्षांपासून फक्त इयत्ता ९वी व १० वी साठी लागू राहील.)
पात्रतेचे निकष
- शासन मान्यताप्राप्त सर्व व्यवस्थापनाच्या अनुदानित / विना अनुदानित / स्वयंअर्थसहाय्यित शाळांतील इयत्ता ९वी व १०वी मध्ये शिकणारे / शिकणाऱ्या अल्पसंख्याक समाजातील पात्र विद्यार्थी / विद्यार्थीनी पात्र असतील.
- मागील शैक्षणिक वर्षात ५० टक्केपेक्षा अधिक मार्क्स असणे आवश्यक आहे.
- पालकांचे वार्षिक उत्पन्न रु. एक लाखापेक्षा जास्त नसावे.
- एका कुटुंबातील २ पेक्षा अधिक मुलांना या शिष्यवृत्तीचा लाभ घेता येणार नाही.
- एकूण पात्र विद्याथ्यांपैकी ३० टक्के शिष्यवृत्ती ही विद्यार्थीनीसाठी राखीव आहे.
- आधारकार्ड नंबर असणे आवश्यक आहे.
- आधारकार्ड बँक खात्याशी जोडणे आवश्यक आहे.
- जे विद्यार्थी ते शिकत असलेल्या शाळांच्या वसतिगृहात राहत असतील किंवा राज्य शासनाच्या वसतिगृहात राहत असतील केवळ तेच विद्यार्थी या योजनेत वसतिगृहाचे विद्यार्थी म्हणून गणले जातील.
- विद्यार्थ्याकडून शाळेच्या शिस्तीचा अथवा शिष्यवृत्तीच्या कोणत्याही अटी व शर्तीचा भंग झाल्यास शिष्यवृत्ती स्थगित करण्यात येईल अथवा संपुष्टात आणण्यात येईल.( रद्द करण्यात येईल.)
- जर एखाद्या विद्यार्थ्यास चुकीच्या माहितीच्या आधारे शिष्यवृत्ती दिली गेल्याचे निदर्शनास आल्यास त्या विद्यार्थ्याची शिष्यवृत्ती तात्काळ रद्द करण्यात येईल व त्यास प्रदान करण्यात आलेल्या शिष्यवृत्तीच्या रकमेची वसुली करण्यात येईल.
- कोणत्याही कारणामुळे एका शैक्षणिक वर्षाचे अंतर पडल्यास नवीन शिष्यवृत्ती अर्ज भरता येणार नाही. तसेच शिष्यवृत्तीच्या नियमांच्या एकदा बंद केलेली शिष्यवृत्ती कोणत्याही परिस्थितीत पुनरुज्जीवित केली जात नाही.
- शिष्यवृत्तीसाठी अर्ज करावयाचे शैक्षणिक वर्ष संपल्यानंतर कोणत्याही प्रकारच्या फरकासाठी विद्यार्थ्यांचा दावा विचारात घेतला जात नाही.
आवश्यक कागदपत्रे व प्रमाणपत्रे
- विद्यार्थी शाळेत शिकत असल्याबाबतचे मुख्याध्यापकांचे बोनाफाईड प्रमाणपत्र.
- मागील वर्षातील इयत्तेचे गुणपत्रक.
- धर्माबाबत पालकांचे स्वयंघोषित प्रमाणपत्र.
- पालकांच्या उत्पन्नाबाबत सक्षम प्राधिकाऱ्याचे प्रमाणपत्र.
- रहिवासाचा पुरावा.
- बँक पासबुकच्या प्रथम पानाची झेरॉक्स / चेकच्या झेरॉक्स ची प्रत.
- विद्यार्थ्याचा स्वयंसाक्षांकित फोटोग्राफ.
- आधारकार्ड.
संपर्क (Contact For Pre Matric Scholarship For Minority in Marathi)
- शिक्षणाधिकारी (माध्यमिक / योजना) जिल्हा परिषद
- संबंधित शाळांचे मुख्याध्यापक
सारांश (Pre Matric Scholarship For Minority in Marathi)
अल्पसंख्यांक समाजातील आर्थिकदृष्टया गुणवत्ताधारक विद्यार्थ्यांना इयत्ता १०वी पर्यंत शिक्षणासाठी उपयुक्त असी ही योजना आहे.