सेवा पुस्तकाची हि(service book) माहिती असायलाच हवी

service book बाबत महत्वाचे मुद्दे

• महाराष्ट्र नागरी सेवा (सेवेच्या सर्वसाधारण शर्ती) नियम 1981 मधील नियम 36 परिशिष्ट – 4 नुसार सेवापुस्तकाचा (service book)  नमुना विहित करण्यात आला आहे.
• मुंबई वित्तिय नियम, 1959 नियम 52 परिशिष्ठ-17 अन्वये सेवा पुस्तक है अभिलेख जतनाच्या अ वर्गात मोडते याचाच अर्थ ते प्रदिर्घ कालावधीपर्यंत जतन करुन ठेवणे आवश्यक असल्याने ते सुस्थितीत ठेवण्याची सुरवातीपासूनच दक्षता घेणे आवश्यक आहे.
• सेवा पुस्तक हे त्या कर्मचाऱ्याचा सेवेचा खूप महत्वाचा अभिलेख आहे. सेवापुस्तक (service book) अपूर्ण असेल/नसेल/काही आक्षेप असतील तर कर्मचाऱ्यास / अधिकाऱ्यास निवृत्ती नंतरचे देय लाभ मिळण्यास अडचणी येतात.
• स्वतचे मूळ व दुय्यम सेवापुस्तक (service book) प्रत्येकी 6 ते 7 पुस्तकांचे एकत्रीत बायडींग करून तयार करून घ्यावे व त्याला पहिल्या पानापासून ते शेवटच्या पानापर्यंत पृष्ठ क्रमांक देण्यात यावेत
• प्रत्येकाने आपले मूळ / दुय्यम सेवा पुस्तक अदयावत सुस्थितीत आहे व त्यात सर्व आवश्यक नोंदी घेतल्या असल्याची काळजी घेणे अत्यंत आवश्यक आहे.
• अधिकारी किंवा कर्मचारी यांची बदली झाल्यानंतर त्यांचे मुळ सेवापुस्तक डायरेक्ट त्यांच्या ताब्यात देऊ नये. सदरचे सेवापुस्तक एका कार्यालयाकडुन दुसऱ्या कार्यालयाकडे योग्य मार्गानेच पाठवावे. (सार्वजनिक बांधकाम विभाग परिपत्रक 2.30/01/2019)
• निवृत्तीवेतनाची प्रकरणे महालेखापाल कार्यालयाकडे पाठवितानाच्या अर्जात निवृत्त कर्मचाऱ्याचे नाव सेवापुस्तकातील पहिल्या पानावरील नोंदी प्रमाणेच असण्याची दक्षता घेण्यात यावी. (वित्त विभाग परिपत्रक 10/01/2014)
• सेवा  पुस्तक हा  सेवा  हा अतिशय महत्वाचा दस्तावेज शेवट पर्यंत जपून ठेवणे आवश्यक आहे.
• स्वता: कर्मचा-याने याबाबत दक्ष राहुन सेवा पुस्तिकेकडे आपले लक्ष देणे गरजेचे आहे.
• याबाबत चा त्रास मग जेव्हा सेवानिवृत्ती जवळ  येते त्यावेळेस जाणवतो.
• सेवानिवृत्ती  वेळेस महत्वाच्या नोंदी करायच्या असतील तर ते रेकार्ड सापडत नाही.

सेवा सेवापुस्तकाचे service book उपविभाग

सेवापुस्तक (service book) हे प्रामुख्याने 5 उपविभागात विभागले आहे.

1. पहिले पान
2. नियुक्ती तपशिल
3. रजेचा हिशोब
4. अर्हताकारी सेवेशी प्रत्यक्षपणे संबंधित असलेल्या घटनांचा तपशिल
5.  सेवा पडताळणी

सेवा पुस्तकातील service book महत्वाच्या नोंदी

पहिल्या पानावरील नोंदी

• जन्म तारीखेची नोंद:- जन्म तारीखेची नोंद घेताना जन्म तारीखेची कशाच्या आधारे पडताळणी केली त्याचा उल्लेख असावा. जन्म दिनांक अंकी व अक्षरी लिहुन त्यावर कार्यालय प्रमुखाने स्वाक्षरी करावी.
• धर्म व जात लिहीताना आपली मुळ जात लिहावी. तसेच आपण ज्या प्रवर्गातुन सेवेत लागलो त्याचाही कंसात उल्लेख करावा.
• नोकरी लागल्यानंतर पूर्वी घेतलेल्या शैक्षणिक पात्रतेची नोंद सेवापुस्तकात घेऊन त्यात वाढ झाल्यास त्या प्रमाणपत्राच्या उल्लेखासह ती नोंद साक्षांकित करावी.
• वडिलांचे नाव व मुळ राहण्याचे ठिकाण
• वैद्यकीय प्रमाणपत्राची नोंद

प्रथम नियुक्तीनंतरच्या नोंदी

• प्रथम नियुक्ती आदेश
• प्रथम रुजु दिनांक
• प्रथम नियुक्ती स्थायी किंवा अस्थायी ची नोंद व नियुक्तीचा प्रवर्ग, पदनाम, व वेतन श्रेणी यांची नोंद
• स्वग्राम घोषणापत्राची नोंद
• गट विमा योजना सदस्य नोंद असावी व कपात केलेली रक्कम किती त्याचा ही उल्लेख असावा
• अपघात विमा योजना नोंद व विमा कपात रक्कम
• मराठी भाषा परिक्षा पास किंवा सुट असेल तर त्या आदेशाची नोंद
• हिंदी भाषा परिक्षा उत्तीर्ण किंवा सुट आदेश नोंद
• संगणक अर्हता परिक्षा उत्तीर्ण झाल्याची/ सुट नौद
• चारित्र्य पडताळणी नोंद (विभाग प्रमुखाच्या सहमतीने)
• स्थायित्व प्रमाणपत्राची नोंद
• जात पडताळणी बाबतची नोंद
• टायपिंग परिक्षा उत्तीर्ण झाल्याची नोंद
• भविष्य निर्वाह निधी खाते क्रमांक याची नोंद
• DCPS / NPS खाते क्रमांक नोंद
• विभागीय परिक्षा उत्तीर्ण अथवा सुटीची नोंद
• परिविक्षाधीन कालावधी समाप्त झाल्यानंतर नियुक्ती नियमित केलेल्या आदेशाची नोंद
• छोटे कुटुंब प्रमाणपत्र
• अपंगांसाठी राखीव पदावर नियुक्ती झालेली असल्यास अपंगत्वाबाबतची विहित वैधता प्रमाणपत्र नोंद
• निष्ठेचे शपथपत्र कर्मचा-याकडून घेऊन ते साक्षांकित करून सेवाभिलेख्यात / सेवापुस्तकात चिकटावे- (शासन परिपत्रक सा.प्र विभाग दि.11.9.2014 व दि.6.10.2015)

नियमित बाबी किंवा घटना

• वार्षिक वेतनवाढ.
• वार्षिक वेतनवाढ मंजुर केल्यानंतर रकाना क्रमांक 8 मध्ये कर्मचाऱ्याची स्वाक्षरी घ्यावी.
• बदली झाली असल्यास बदली आदेश, कार्यमुक्तीचा आदेश, नवीन पदावर रुजु झाल्याचा दिनांक, इत्यादी बाबीची नोंद जेथे पदग्रहण कालावधी अनुज्ञेय असेल तेथे पदग्रहण अवधीची नोंद.
• पदोन्नती / पदावन्नतीच्या आदेशाची नोंद.
• पदोन्नती / पदावन्नतीच्या पदावर रुजु दिनांकाची नोंद.
• पदोन्नती / पदावन्नतीच्या पदाच्या वर्गाच्या वेतनश्रेणीची व वेतन निश्चितीच्या आदेशाची
• वेतन निश्चितीसाठी विकल्प दिला असल्यास त्याची नोंद.
• पदोन्नती, वेतन आयोग, कालबध्द पदोन्नती, एकस्तर पदस्थापना याबाबत वेतन निश्चिती केल्याची नोंद.
• ज्या वेळेस वेतन श्रेणीत बदल झाला असेल त्या वेळी वेतन आयोगानुसार वेतन पडताळणी पथकाकडुन करण्यात आलेल्या प्रमाणपत्राची नोंद.
• नियम 1978 नुसार वेतन पडताळणी पथकाकडुन वेतन निश्चिती तपासणी झालेली नसल्यास शासन परिपत्रक वित्त विभाग दिनांक 20-08-1986 नुसार कार्यालय प्रमुखाने नोंदविलेल्या प्रमाणपत्रकाची नोंद.
• एखादया पदावरील नियुक्ती तदर्थ/तात्पुरची स्वरुपाची असल्यास त्या आदेशाची नोंद व ती नियुक्ती नियमित केली असल्यास त्याची नोंद.
• अनिवार्य प्रशिक्षण तसेच सेवार्गत प्रशिक्षणाची नोंद
• पायाभूत प्रशिक्षण नोंद
• विदेशात प्रशिक्षणासाठी पाठविले असल्यास त्याची नोंद.

विविध नामनिर्देशन

• गट विमा योजना नामनिर्देशन
• भविष्य निर्वाह निधी नामनिर्देशन
• निवृत्तीवेतन नामनिर्देशनाची नोंद
• मृत्य नि सेवा उपदानाची नामनिर्देशनाची नोंद
• DCPS/NPS नामनिर्देशनाची नोंद
• अपघात विमा योजना नामनिर्देशनाची नोंद
• कुटुंब प्रमाणपत्र

सेवापुस्तकात (service book) आवशयक असणारे महत्वाचे दस्तावेज

शक्यतो सर्व महत्त्वाचे आदेश/प्रमाणपत्र सेवापुस्तकात (service book) लावावे म्हणजे ते तात्काळ उपलब्ध होतात.

• वैद्यकीय प्रमाणपत्र
• जात वैधता प्रमाणपत्र
• खालील प्रमाणेची विविध नामनिर्देशन GIS GPF Pension DCRG NPS DCPS कुटुंब प्रमाणपत्र अपघात विमा
• वेतन निश्चिती
• विकल्प (option) Form.
• ज्यादा रक्कम अदायगी वसुलीचे हमीपत्र
• वेतन आयोग फरकाच्या हप्तेचा तपशिल, तसेच फरक प्रदान रकमेचा व्हावचर क्रमांक व दिनांक
• चारित्र्य प्रमाणपत्र
• MSCIT / तत्सम प्रमाणपत्र
• नाव बदललेले असले तर त्याबाबतचे राजपत्र

सेवा पुस्तकातील (service book) हे आक्षेप येऊ शकतात

• सेवापुस्तकातील  (service book)रजा लेखा अपूर्ण असणे.
• सेवापुस्तकातील रजा लेखा चुकीचा असणे.
• सेवापुस्तकात मराठी/ हिंदी भाषा परिक्षाची सुट या आदेशाची नोंद नसणे.
• वेतननिश्चितीसाठी विकल्प न घेणे.
• वेतन आयोगाची वेतननिश्चिती मधील आक्षेप.
• चारित्र्य पडताळणी झाल्याची नोंद नसणे.
• स्थायित्व प्रमाणपत्राची नोंद नसणे.
• शासन निर्णय वित्त विभाग दि.05.05.2010 नुसार आवश्यकत्या प्रकरणात वेतननिश्चिती सुधारीत न केल्यामुळे येणारी वसुली व सदर वसुलीची नोंद सेवापुस्तकात न घेणे.
• स्वग्राम घोषित केल्याची नोंदी नसणे.
• गटविमा योजना वर्गणी कपात रक्कमांची नोंद नसणे
• कार्यालय प्रमुखाने प्रत्येक 5 वर्षांनी पहिल्या पानावरील नोंदी प्रमाणित न करणे.
• सेवा पडताळणी नोंद नसणे,
• शा.नि. वित्त विभाग दिनांक.01.09.2015 नुसार सुधारित वेतन संरचनेमध्ये वार्षिक वेतनवाढ मंजूर करताना कर्मचारी यांचे वेतन कमाल टप्याच्या पुढे जात असेल तर अशा प्रकरणी ते वेतन त्या कमाल टप्पावर सिमीत न करणे
• सेवा प्रवेशोत्तर परिक्षा विहित मुदतीत उत्तीर्ण न होता वेतनवाढी देणे.
• संगणक अर्हता परीक्षा दिलेल्या दिनांकास उत्तीर्ण न झाल्याने वेतन वाढींचे अति प्रदान झाले असेल तर
• पदोन्नतीची वेतननिश्चीती चुकीच्या वेतनावर करणे

आपण हे वाचले का?

सारांश

अशाप्रकारे सेवा पुस्तकाबाबत सर्व नोंदी पूर्ण असाव्यात. जेणेकरून आपणास सेवानिवृत्ती वेळेस होणार त्रास टाळता येईल .